Giáo hoàng Gioan XXIII (Tiếng Latinh: Ioannes PP. XXIII; tiếng Ý: Giovanni XXIII, tên khai sinh: Angelo Giuseppe Roncalli, 25 tháng 11 năm 1881 – 3 tháng 6 năm 1963) là vị Giáo hoàng thứ 261 của Giáo hội Công giáo Rôma. Theo niên giám Tòa Thánh năm 2003 xác định ngày đắc cử Giáo hoàng là ngày 28 tháng 10 năm 1958, đăng quang ngày 8 tháng 11 và kết thúc triều đại của mình vào ngày 3 tháng 6 năm 1963.Ông là người đã triệu tập Công đồng Vatican II (1962 - 1965) nhưng không thể sống tiếp để hoàn tất nó khi qua đời ngày 3 tháng 6 năm 1963. Ông cùng với Giáo hoàng Piô IX được phong chân phước vào ngày 3 tháng 9 năm 2000 bởi Giáo hoàng Gioan Phaolô II. Ông đã được tuyên phong hiển Thánh cùng với Chân phước Giáo hoàng Gioan Phaolô II vào ngày 27 tháng 4 năm 2014 bởi Giáo hoàng Phanxicô .Người ta thường gọi ông là "Ðức Giáo hoàng Gioan Nhân hậu", và ông cũng là con cái của Thánh Phanxicô , khi ông gia nhập Dòng Ba lúc còn là một chủng sinh. Vị Giáo hoàng khiêm tốn này thường bắt chước lời của ông Giuse ở Ai Cập(cựu ước) chào hỏi các thành viên của Dòng Ba Phanxicô: "Tôi là Giuse, người anh em của quý vị."